Cây bạch đàn

 Cây bạch đàn và những điều cần biết

Cây bạch đàn hay còn gọi là cây khuynh diệp mang lại nhiều lợi ích cho cuộc sống hàng ngày mà không phải ai cũng biết. Chúng có nguồn gốc thế nào, tác dụng và lợi ích của chúng ra sao. Bài viết này sẽ tập hợp tất tần tật những thông tin bổ ích mà bạn nên biết về cây bạch đàn. Cùng Kepha tìm hiểu nhé!

Cây bạch đàn là gì?

Tên thường gọi: Khuynh diệp, Bạch đàn xanh, cây Dầu gió, An thụ…

Tên khoa học: Eucalyptus globulus Labill.

Họ khoa học: họ Sim (Myrtaceae).

Bộ phận dùng: lá và tinh dầu – Folium et Oleum Eucalypti.

Bạch đàn có xuất xứ ở châu Úc nhưng từ lâu đã được di thực vào nhiều nước trên thế giới từ châu u sang châu Á, châu Mỹ, và châu Phi. Cây bạch đàn có bộ rễ ăn sâu, rộng, mọc nhanh, lại có khả năng hút nước trong đất rất mạnh nên thường được trồng ở những vùng lầy, ẩm thấp.

Bên cạnh đó, đây là loại cây trồng chủ yếu để lấy gỗ và làm cây bóng mát. Giống cây này được nhiều người ưa chuộng bởi chúng thích hợp để trồng thành rừng, trồng xen kẽ từ vùng đồng bằng cho đến cao nguyên. Bạch đàn không kén đất và rất dễ dàng thích nghi với nhiều loại khí hậu, đặc biệt là khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới.

Ở nước ta, cây Bạch đàn được trồng nhiều nhất ở các tỉnh trung du như Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Bắc Cạn, Thái Nguyên…để phủ xanh những đồi trọc.

Các loại cây bạch đàn tại Việt Nam

Tại nước ta có nhiều loài bạch đàn phân bố rải rác khắp các tỉnh thành. Dưới đây là một số loài bạch đàn phổ biến ở nước ta.

Bạch đàn trắng

Tên khoa học của loài này là Eucalyptus camaldulensis. Đây là một loài có đặc trưng về thân gỗ. Giống này có đặc điểm là thân gỗ to lớn, đem về rất nhiều lợi ích trong lĩnh vực công nghiệp làm giấy và đồ gia dụng,…

Bạch đàn đỏ

Bạch đàn đỏ có chiều cao trung bình, vỏ ngoài thân cây có màu hơi đỏ, thân của cây chứa rất nhiều nhựa. Lá cây bạch đàn đỏ đặc biệt được dùng nhiều trong y học và nấu ăn vì chúng chứa nhiều thành phần dược tính giúp đặc trị các bệnh như viêm mũi, sát khuẩn, viêm âm đạo, nấm,…

Bạch đàn cao sản

Bạch đàn cao sản được biết đến như một giống mới được đem vào nước ta. Giống cây này được được nhân rộng bằng phương pháp cấy mô. Giống chứa nhiều ưu thế nổi bật của dòng lai tạo nên được rất nhiều bà con áp dụng vào canh tác. Ngoài ra, loài này có khả năng tăng trưởng và phát triển mạnh với tỉ lệ tái tạo rừng nhanh chóng, có thời gian chăm sóc và thu hoạch nhanh chóng nên chúng đang ngày một phổ biến tại Việt Nam.

Bạch đàn xanh

Bạch đàn xanh có tên khoa học là – Eucalyptus globulus Labill. Theo đúng như tên gọi thì cây này có đặc điểm khá nổi nổi bật của giống loài. Lá cây của chúng chứa rất nhiều tinh dầu nên chúng chủ yếu được trồng nhiều để lấy tinh dầu, chữa các bệnh về tiêu hóa, trừ đờm, sát trùng,…

Bạch đàn Trung Quốc

Một số giống bạch đàn ngày nay có xuất xứ từ Trung Quốc. Giai đoạn đầu, những loại cây này phát triển khá nhanh, nhưng về sau mấy năm cây kém lại phát triển dần và dễ bị sâu bệnh.

Cây bạch đàn hương

Cây bạch đàn hương có tên khoa học là Santalum album L. Chiều cao của cây có thể đạt 10 – 15m. Phần thân và lá cây có mùi khá đặc biệt, và chứa khá nhiều tinh dầu. Phần lá của loài này có vị cay cay, mùi thơm hơi nồng. Tinh dầu của loài bạch đàn này dùng để điều trị đau bụng, hô hấp, tim mạch, diệt khuẩn,…

Cây bạch đàn cầu vồng

Bạch đàn cầu vồng có lớp vỏ khá đặc biệt về màu sắc và hình thái. Phần vỏ cây bên ngoài thay đổi hàng năm. Phần vỏ này sẽ dần đổi sang màu xanh dương, cam tím. Ruột bên trong cây có màu vàng xanh và hơi sáng. Loài này thường được trồng tại nhiều khu du lịch và nghỉ dưỡng để trang trí, tạo thêm phần nổi bật.

Đặc điểm cây bạch đàn

Loài Bạch đàn nói chung khá mau lớn, tán lá hẹp thưa, nếu được trồng trong vòng 5, 6 năm thì cây sẽ có chiều cao trên 10m và đường kính thân cây khoảng 9 – 10cm. Cây gỗ lớn, vỏ nhẵn, màu nhợt, nhánh vuông.

Trên cành non, lá mọc đối và gần như không cuống. Phiến lá hình trứng hoặc hình trái tim, màu lục, mỏng, dài 10 – 15cm, rộng 4 – 8cm. Lá ở nhánh già mọc riêng biệt, so le, hình liềm, cuống ngắn, cong. Phiến lá hẹp dài 16 – 25cm, rộng 2 – 5cm, xếp đứng theo thân và có hai mặt giống nhau. Cành già tròn, không cạnh. Phiến lá soi lên sáng thấy rõ những điểm trong trong, đó là những túi tinh dầu.

Từ kẽ lá có những nụ hoa hình núm, cuống ngắn, có 4 cạnh tương ứng với 4 lá đài. Nhị hoa dài 1,5cm.

Quả nang hình chén to 2,5cm, phía trên có 4 ngăn. Bên trong chứa 2 loại hạt: loại đen sinh sản, loại nâu không sinh sản.

Mùa hoa bạch đàn thường vào tháng 5. Lá có thể thu hái vào mùa hạ. Khi lá đang còn tươi tốt thì cắt lá đem về để cất tinh dầu.

Lợi ích của lá bạch đàn

Lá cây bạch đàn có chứa khá nhiều tinh dầu và mang lại hiệu quả tốt với thành phần dược tính cao.

Bên cạnh những công dụng thẩm mỹ như dùng để cắm hoa, trang trí nhà cửa... Lá bạch đàn còn là dược liệu, được sử dụng để điều trị một số bệnh lý thông thường. Dưới đây là một số tác dụng của lá bạch đàn đã được các nhà khoa học nghiên cứu và chứng minh:

• Điều trị mụn nhọt, ghẻ ngứa: Theo các nghiên cứu khoa học, lá bạch đàn có chứa một hàm lượng lớn tinh dầu giúp tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh tại vùng mụn nhọt, ghẻ ngứa. Sử dụng tinh dầu bạch đàn thoa vào vị trí bị ghẻ ngứa, mụn nhọt hoặc côn trùng cắn sẽ giúp giảm sưng đau.
• Điều trị phong tê thấp: Nghiên cứu khoa học cho thấy sử dụng tinh dầu bạch đàn ở người bệnh bị phong thấp, đau nhức xương khớp sẽ giúp làm giảm triệu chứng đau và cải thiện tình trạng bệnh chỉ sau vài tuần sử dụng.
• Điều trị các bệnh về đường hô hấp: Một nghiên cứu khác được thực hiện vào năm 2001 cho thấy tinh dầu trong lá bạch đàn có tính ấm và không nóng nên là một thảo dược trị ho hiệu quả và thích hợp trong điều trị các bệnh lý đường hô hấp như viêm phế quản, nhiễm khuẩn đường hô hấp, viêm thận, viêm ruột do nhiễm candida.
• Điều trị sốt rét: Tinh dầu trong lá bạch đàn chứa hàm lượng khá lớn hoạt chất citronelal có tác dụng làm ấm cơ thể, xua đuổi các loại côn trùng gây bệnh truyền nhiễm như muỗi, ngăn ngừa bệnh sốt rét.
• Tác dụng giảm căng thẳng và mệt mỏi: Các thành phần hoạt chất tự nhiên trong lá bạch đàn có tác dụng kích thích giúp thư giãn hệ thần kinh, giảm căng thẳng, mệt mỏi. Ngoài ra, sử dụng lá bạch đàn để xông hơi cũng giúp thư giãn đầu óc nhờ công dụng của tinh dầu. Tuy nhiên không nên sử dụng tinh dầu thô để ngửi trực tiếp vì mùi của nó khá nồng và khó chịu.
• Tác dụng kháng viêm: Lá bạch đàn có tác dụng kháng viêm và ngăn ngừa hình thành mủ của các vết thương ngoài da. Bên cạnh đó, loại dược liệu này còn giúp kích thích, thúc đẩy máu lưu thông đến vị trí vết thương, từ đó làm vết thương nhanh lành.

Tác dụng tinh dầu cây bạch đàn

Cũng như hầu hết các loại dầu thiết yếu khác, dầu bạch đàn chứa nhiều thành phần tự nhiên, trong đó quan trọng nhất là 1,8 cineole mang lại cho dầu các đặc tính y học và một mùi hương đặc biệt. Dưới đây là một số tác dụng diệu kỳ của dầu cây bạch đàn.

DẦU BẠCH ĐÀN ĐỐI VỚI SỨC KHỎE HÔ HẤP

Dầu bạch đàn là một chất chống viêm và thông mũi mạnh mẽ, nó hỗ trợ làm long đờm và thông tắc nghẽn để giảm áp lực xoang, cho phép bạn thở dễ dàng hơn. Đặc tính làm mát và dịu của nó cũng giúp giảm những cơn ho không kiểm soát được.

Dầu bạch đàn thậm chí còn được chứng minh là có tác dụng chữa bệnh viêm phế quản, hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.

Chỉ cần nhỏ 1 hoặc 2 giọt tinh dầu bạch đàn vào bát nước nóng. Sau đó, choàng khăn lên đầu và hít thở sâu trong 5 đến 10 phút. Bạn cũng có thể thêm 3-5 giọt vào bồn nước ấm và hít thở trong bồn tắm khi bạn thư giãn.

Chữa viêm mũi dị ứng

Sốt hoặc viêm mũi dị ứng có thể là một tình trạng báo hiệu sự tiêu hao năng lượng khi chuyển mùa. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hít dầu bạch đàn có thể làm giảm nhanh chóng các triệu chứng ngứa, viêm mũi.

Bạn có thể khuấy 5 giọt dầu bạch đàn hoặc đốt nến khuynh diệp để ngăn ngừa dị ứng.

Giúp chữa cảm cúm và sốt

Dầu bạch đàn là một chất chống oxy hóa, chống viêm và giảm đau tự nhiên, nên thoa dầu bạch đàn lên ngực và cơ thể có thể giúp giảm nhiều triệu chứng cảm cúm và hạ sốt.

Cách dùng: Đun chảy 2 thìa bơ hạt mỡ không mùi trong nồi hơi đôi, tắt bếp và trộn với 10-12 giọt dầu bạch đàn. Hoặc dùng dầu bạch đàn xoa bóp ngực.

Dùng các tinh dầu nhẹ làm ra mồ hôi như Bạch đàn, Hương nhu trắng, Sả, Bạc hà kết hợp với một số tinh dầu nặng như Hồi, Quế. Hỗn hợp này có tác dụng làm ấm bụng, chống lạnh, từ đó hỗ trợ giảm các triệu chứng.

Cách dùng:

Dùng 10 – 15 giọt với nước nóng rồi xoa mũi ngực, đầu gáy và dọc hai bên sống lưng. Sau đó, đắp chăn làm cho ra mồ hôi để giải cảm có ớn lạnh. Để trị đau bụng lạnh do khó tiêu hoặc nôn đầy, hãy uống mỗi ngày 5 – 6 giọt tinh dầu, ngày uống 3 lần kết hợp xoa dầu trên và dưới rốn.

Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng những vị thuốc lá sau đây: Bạch đàn, Cúc tần, Sả, lá Bưởi, lá Chanh, lá Chàm, Hương nhu, Kinh giới, Tía tô. Mỗi thứ vài nắm cho vào nồi, đổ nước ngập, đậy vung kín, đun sôi rồi bắc xuống cho vào bát úp đĩa lại. Sau đó, đưa nồi cho người bệnh xông cho ra mồ hôi. Lau khô toàn thân rồi cho uống bát thuốc, nằm nghỉ, đợi ra thêm một tí mồ hôi là đỡ.

Giảm đau họng

Ngoài tác dụng chống viêm, dầu bạch đàn còn là một chiến binh trong việc chống vi khuẩn tự nhiên vì giúp giảm các triệu chứng của đau họng.

Thêm một giọt tinh dầu bạch đàn vào cốc nước ấm và súc miệng, triệu chứng đau rát họng của bạn sẽ dịu hơn.

Tăng cường sức khỏe miễn dịch

Dầu bạch đàn đã được chứng minh là có khả năng kích thích phản ứng miễn dịch, giúp làm giảm nguy cơ nhiễm bất kỳ loại vi rút cảm lạnh và cúm nào khi mùa đông bắt đầu.

Cơ chế hoạt động của nó là tăng đại thực bào trong máu, cải thiện khả năng miễn dịch của bạn và khuyến khích phục hồi nhanh hơn sau khi mắc bệnh nhiễm trùng. Đại thực bào ở đây là các tế bào bạch cầu hoạt động bằng cách tiêu diệt các phần tử lạ.

TINH DẦU BẠCH ĐÀN GIÚP GIẢM ĐAU

Giảm đau cơ và đau khớp

Nhờ đặc tính chống viêm và giảm đau, dầu bạch đàn có thể làm giảm căng cứng cơ, bong gân sau khi tập thể dục, vận động mạnh. Nó cũng có thể giúp giảm đau mãn tính, sưng và viêm do đau lưng, viêm khớp và chấn thương.

Cách dùng: Bạn xoa tinh dầu bạch đàn đã pha loãng lên vùng bị chấn thương theo chuyển động tròn.

Giảm đau đầu

Do có khả năng làm giảm áp lực lên xoang, dầu bạch đàn có hiệu quả nhất trong việc giúp giảm đau nửa đầu do xoang. Ngoài ra, nó cũng giúp thư giãn cả cơ mặt và tâm trí, làm dịu cơn đau đầu. Xoa bóp tinh dầu bạch đàn đã pha loãng vào vùng thái dương hoặc luân phiên đắp mặt nạ spa bạch đàn nóng và lạnh lên sống mũi sẽ giảm áp lực lên xoang, giúp bạn giảm đau đầu.

DẦU BẠCH ĐÀN TRONG SỨC KHỎE TÂM THẦN

Chống lại căng thẳng và làm dịu tâm trí

Hương thơm của dầu bạch đàn giúp kích thích các giác quan con người, Điều này không chỉ giúp tái tạo năng lượng cho cơ thể mà còn có tác dụng làm dịu tâm trí. Dầu bạch đàn cũng có thể được sử dụng để giảm căng thẳng và rối loạn tâm trạng.

Thúc đẩy tinh thần minh mẫn và giảm chứng sương mù não

Bằng cách tiếp thêm sinh lực cho các giác quan, dầu bạch đàn giúp cải thiện sự tập trung và tăng khả năng tập trung, giúp đầu óc tỉnh táo minh mẫn. Thành phần dầu bạch đàn cũng được tìm thấy trong các sản phẩm hỗ trợ cải thiện chức năng não.

Cách dùng:

Bạn khuếch tán 5 giọt dầu bạch đàn để tái tập trung tinh thần hoặc thường xuyên xịt tinh dầu bạch đàn vào không khí tại phòng ngủ hoặc nơi làm việc.

DẦU BẠCH ĐÀN CHO SỨC KHỎE LÀN DA CỦA BẠN

Giúp vết loét và vết thương mau lành

Là một chất khử trùng và chống viêm tự nhiên, đây là loại tinh dầu rất lý tưởng để sử dụng trên các vết cắt nhỏ, vết thương và vết bỏng nhằm ngăn chặn vi trùng, giảm đau và thúc đẩy quá trình chữa lành.

Cách dùng:

• Bạn có thể tạo dung dịch rửa vết thương sát trùng bằng cách kết hợp 2 cốc nước và 10 giọt dầu bạch đàn vào bình xịt.
• Sau đó, cịt lên một miếng vải sạch và nhẹ nhàng lau xuống các vết thường 2 lần mỗi ngày.

Làm dịu vết côn trùng cắn hoặc vết bỏng

Trong dầu bạch đàn có chứa các hợp chất hóa học tạo ra phản ứng ngứa ran trên da giúp xoa dịu vết cắn và bỏng, giảm mẩn đỏ và đau.

Cách dùng:

Bạn nhỏ 2 đến 3 giọt dầu bạch đàn vào một miếng bông và chấm lên vùng bị ảnh hưởng.

Chữa cháy nắng

Do có khả năng làm giảm mẩn đỏ, đau và làm dịu vùng da bỏng rát, dầu bạch đàn cũng rất thích hợp để điều trị cháy nắng.

Cách dùng:

• Bạn trộn 2 đến 4 giọt dầu bạch đàn, 1 thìa cà phê gel lô hội nguyên chất và 2 ounce nước cất trong bình xịt.
• Sử dụng để xịt khắp da làm mát dịu da, giảm cháy nắng.

Giúp chữa mụn trứng cá

Là một chất kháng khuẩn tự nhiên, dầu bạch đàn đã được chứng minh là có hiệu quả chống lại vi khuẩn mụn trứng cá, giảm sản xuất dầu trên da (2 trong số những nguyên nhân dẫn đến mụn trứng cá). Nó cũng có tác dụng trong việc giúp điều trị mụn rộp, mụn nước và mụn nhọt.

Cách dùng:

Bạn thêm 7 giọt dầu bạch đàn vào 3 thìa gel lô hội nguyên chất.

Trộn đều, sau đó chấm lên nốt mụn hoặc thoa lên da như kem dưỡng ẩm.

Chống nhiễm trùng nấm

Dầu bạch đàn được đóng gói với một số đặc tính chống nấm mạnh. Sử dụng nó để điều trị nhiễm trùng chân, tưa miệng, nấm ngoài da và móng chân của vận động viên.

Cách dùng: Thêm một vài giọt dầu bạch đàn vào dầu dừa và thoa lên vùng bị ảnh hưởng.

LỢI ÍCH CỦA BẠCH  ĐÀN VỚI NGÔI NHÀ CỦA BẠN

Đuổi côn trùng và động vật gặm nhấm

Là một loại thuốc chống côn trùng và sâu bệnh tự nhiên mạnh, mùi hương của dầu bạch đàn cũng có thể đuổi sâu bướm, ruồi, rệp, động vật gặm nhấm, muỗi và gián. Nó thậm chí có thể kiểm soát nấm mốc và những bào tử nấm.

Cách dùng:

Bạn thêm 10-20 giọt dầu bạch đàn vào 1 ounce nước và xịt lên xung quanh khu vực cần khử trùng.

Bạn cũng có thể thêm một vài giọt vào máy giặt khi giặt ga giường, khăn, thảm trong ngôi nhà của mình.

Chất làm sạch và khử mùi tự nhiên chống vi khuẩn

Với hương thơm tươi mát, dầu bạch đàn giúp đánh bay mùi hôi từ những đôi giày đến mọi ngóc ngách trong nhà bạn. Thêm một vài giọt dầu bạch đàn vào một miếng bông gòn để thả vào thùng rác, xe hơi hoặc bất cứ nơi nào có mùi hôi sẽ giúp không gian xung quanh ngôi nhà bạn trở nên sạch sẽ, thơm mát hơn.

Cách dùng:

• Bạn hêm một thìa cà phê dầu bạch đàn vào xô nước nóng để lau sàn.
• Để làm sạch bề mặt, bạn trộn 1⁄2 cốc giấm trắng với 1 cốc nước nóng, 12 giọt chất tẩy rửa bát dạng lỏng và 6 giọt bạch đàn vào bình xịt, lắc trước mỗi lần dùng.

DẦU BẠCH ĐÀN ĐỐI VỚI DA  ĐẦU

Chống gàu và chấy

Là một chất chống nấm mạnh, dầu bạch đàn cũng đã được chứng minh là có khả năng chống lại nấm (nguyên nhân phổ biến nhất gây ra gàu). Thành phần hoạt chất trong dầu bạch đàn - cineole cũng đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc tiêu diệt chấy.

Cách dùng:

• Chỉ cần trộn 2 đến 4 giọt dầu bạch đàn với 1 đến 2 thìa canh dầu dừa, thoa lên da đầu, đợi 20 phút rồi gội sạch.
• Để điều trị chấy, tăng hỗn hợp lên 1⁄2 thìa dầu bạch đàn với 3 thìa dầu dừa và để trong vòng 30 - 40 phút.

Kích thích da đầu

Các đặc tính chống viêm của dầu bạch đàn có thể được sử dụng để giảm những kích ứng trên da đầu, từ đó thúc đẩy sự phát triển của tóc, giúp tóc chắc khỏe hơn.

Cách dùng: Thêm một vài giọt dầu bạch đàn vào dầu xả bạn. Hoặc bạn có thể trộn 4 giọt dầu bạch đàn với 2 thìa dầu jojoba, mát xa da đầu nhẹ nhàng và ủ trong 20 phút. Dầu jojoba đã được chứng minh là có tác dụng thúc đẩy tóc mọc nhanh hơn.

CÔNG DỤNG CỦA TINH DẦU BẠCH ĐÀN ĐỐI VỚI SỨC KHỎE RĂNG MIỆNG

Thúc đẩy răng và nướu khỏe mạnh

Tính chất kháng khuẩn của dầu bạch đàn từ lâu đã được khai thác trong kem đánh răng và nước súc miệng. Nó có khả năng ức chế sự hình thành mảng bám, chống lại vi khuẩn gây sâu răng và bệnh nướu răng.

Cách dùng:

Chỉ cần nhỏ 1 hoặc 2 giọt vào nước để súc miệng mỗi ngày, hàm răng của bạn sẽ trở nên chắc khỏe hơn.

Giữ cho hơi thở của bạn không có mùi hôi

Nhờ khả năng chống lại các vi trùng, tinh dầu bạch đàn cũng làm giảm mùi hôi miệng bằng cách loại bỏ lớp phủ lưỡi dư thừa.

TỔNG KẾT:

Trên đây là những thông tin vô cùng bổ ích về cây bạch đàn. Kepha hy vọng bạn sẽ thấy bài viết thú vị bởi sự kỳ diệu cũng như những công dụng không phải ai cũng biết về lá và dầu bạch đàn.

Nếu bạn còn biết thêm những công dụng tuyệt vời khác thì đừng ngần ngại chia sẻ với Kepha nha!